Kennen hoogbegaafden alleen maar succes of durven ze de faalbokaal in ontvangst te nemen? Zyg Murach onderzocht het bij de workshop ‘Falen moet je durven’ van coach, trainer en Mensalid Xandra van Hooff.
Xandra wilde als middelbare scholiere niet opvallen en dat lukte haar goed, want eenmaal terug op haar oude school als lerares werd ze door niemand herkend. De enige docente die haar naam nog wist zei: ‘We hadden nooit gedacht dat je iets te zeggen zou kunnen hebben.’ Wanneer ze slecht orde blijkt te kunnen houden in vmbo-2 krijgt ze creatieve steun van een collega. ‘Dit laat juist zien wat die klas nog moet worden bijgebracht!’ Xandra: ‘Het voorval leerde mij falen.’ Ze besluit er trainingen in te gaan geven.
HELDEN
De workshop is op het jaarlijkse Oktoberweekend. Een Bel- gisch gastlid trekt aan de verkeerde deur om binnen te gera- ken. Net als elke late binnenkomer wordt hij met applaus ont- haald. Xandra noemt ons helden. Ze breekt de spanning en creëert een veilige cocon. Toch is ze een wat vlakke vertelster, misschien door te veel beleving, want ik mis hier en daar een stap in haar verhaal, en een grap komt niet altijd over. Dan gaan we snel aan de slag, want wij hb’ers zijn ongeduldig. We gooien balletjes over en de kleur bepaalt of we onze eigen naam noemen of die van de ontvanger. De warming-up gaat verder met elkaar laten schrikken. In verhoogde staat van paraatheid geven we opzettelijk verkeerde antwoorden. Wat komt er uit de kraan? ‘Suikerklontjes!’ Het kost me moeite om re exen te doorbreken. Probeer zelf maar: Wat is de hoofd- stad van Peru? Toch slaat liegen een brug naar je creativiteit, want je put meer water uit een oceaan van onzin dan uit een plasje met de juiste antwoorden.
FYSIEK DOEN
Fysieke oefeningen blijven beter hangen zegt Xandra. Dus de acteurs onder ons mogen los. Wie wil er een boom uitbeel- den? Een jonge vrouw voegt zich bij het menselijk stilleven. Ze vlijt zich met haar rug tegen de boom, de neus in een boek. Een lefgozer is de derde vrijwilliger. Als houthakker zwaait hij beide armen over de schouder. Een jager draaft op en de boom mag weer gaan zitten. Bij iedere acteurswissel veran- dert het tafereel compleet. Daarna gaan we tellen tot drie, met gebaren. Een klap in de handen vervangt de één, een dans- je de twee en een schouderklopje de drie. Xandra laat ons gek doen. Gekir en geschater alom. Een enkeling bescheurt het bij tijd en wijle. Zelf balanceer ik tussen lol en gêne.
EVEN CENTRAAL
‘Voelt het anders?’ vraagt Xandra. Ze bedoelt wanneer het niet perfect hoeft te zijn. De reacties zijn voorspelbaar: lucht- hartiger, minder stress, lichter. Ik wijk wel vaker af van de norm en vraag me hard- op af hoe zich dat verhoudt met falen. ‘Het gaat erom dat je oefent om missers te maken,’ antwoordt Xandra. ‘Begin in een veilige omgeving, dan gaat het je beter af wanneer er een echt belang speelt.’ Het is niet helemaal wat ik bedoelde. Hb’ers hebben in ieder geval nog een weg te gaan. Juist aan repeteren en voorbereiden heb- ben we een broertje dood.
KAT
Falen als levenshouding. De lat lager leg- gen. De scepticus in mij voelt zich een kat in een pakhuis vol zelfhulpboeken en groeiprocessen. Heb ik dat wel nodig, vraag ik me af. Of is mijn weerzin juist een voorbeeld van faalangst?